Y học cổ truyền cho rằng, đau đầu có nhiều chứng, hoặc vì âm hư, hoặc vì dương hư, hoặc vì khí huyết hư, hoặc vì phong đờm, hỏa. Có khi đau ở giữa, khi đau hai bên, trước trán, phía sau, đau thiên về một bên... Cần phân biệt cho rành thì chữa mới có thể khỏi được, chứ không đơn giản uống thuốc giảm đau là hết. Y học cổ truyền chia ra làm nhiều thể đau đầu như:

Âm hư đầu thống

Chứng này thường đau rải rác quanh năm, có lúc lại như không đau, là vì thận thủy kém, hỏa tà xông lên, nên dùng bài thuốc “tư âm giáng hỏa”, gồm: thục địa, ngọc trúc (đều 40g), thù nhục 16g, hoài sơn, huyền sâm, xuyên khung (đều 12g), mạch môn 9g, ngũ vị 8g. Đem sắc với 3 chén nước còn nửa chén, uống lúc ấm trước khi ăn, thuốc sắc 3 lần, uống như nhau. Mới uống thang đầu, đầu càng đau thêm, phải uống đến thang thứ hai thì mới đỡ.

Khí hư đầu thống

Chứng này đau đầu về bên phải, thì dùng bài gồm các vị: hoàng kỳ (sao mật) 16g, nhân sâm, bạch truật, trần bì, đương quy, xuyên khung, cao bản, chích cam thảo, thăng ma, hoàng bá, tế tân (mỗi vị 12g) và bán hạ 12g (tẩm nước gừng sao). Đem sắc với cùng với 3 lát gừng sống, sắc uống như các bài thuốc trên.

Huyết hư đầu thống

Chứng này thường đau về bên trái, là vì huyết hư thuộc về phong, ban đêm lại càng đau nặng, nên dùng bài gồm các vị: đương quy, xuyên khung, bạch thược, sinh địa, hoàng cầm, mạn kinh, sài hồ, phòng phong, cao bản (mỗi vị 12g), hương phụ chế 8g. Sắc uống như các bài thuốc trên.

Khí huyết lưỡng hư đầu thống

Chứng này đau cả hai bên đầu vì khí huyết đều kém cả, thường dùng bài thuốc gồm: hoàng kỳ 16g, nhân sâm, bạch truật, chích cam thảo, xuyên khung, thăng ma, sài hồ, trần bì, hoàng bá, mạn kinh, đương quy (mỗi vị 12g), tế tân 8g. Sắc uống như trên.

Hoàng bá-vị thuốc chữa đau đầu

Đàm hỏa đầu thống

Chứng đau đàm hỏa phần nhiều vì người gầy huyết hư mà sinh ra, thường dùng bài gồm: trần bì, bán hạ, tế tân (cùng 8g), bạch linh, hoàng cầm, xuyên khung, khương hoạt, cam thảo, cát cánh (cùng 12g) và 3 lát gừng. Sắc uống như bài thuốc trên.

Phong hàn đầu thống

Đau chứng này vì gặp phải gió lạnh, thường dùng bài gồm: bạch linh, bán hạ (mỗi vị 12g), trần bì 8g, chích cam thảo 6g. Thêm 3 lát gừng sống, sắc uống như các bài thuốc trên.

Huyễn vựng đầu thống

Chứng này khiến đầu quay, hoa mắt, tai ù, người lảo đảo như đứng trên xe, tàu hỏa, nhiều khi muốn ngã, thường dùng bài gồm: trần bì, chỉ thực, bạch linh, xuyên khung (mỗi vị 12g), bán hạ, bạch chỉ (cùng 10g), hoàng cầm, nam tinh, phòng phong, tế tân, cam thảo (cùng 8g). Sắc uống như các bài thuốc trên.