Hỏi: Có người quen vừa mất vì ung thư phổi. Nghe nói những người nghiện thuốc lá mới bị ung thư phổi, nhưng người này không hút thuốc lá. Bệnh diễn biến nhanh, vậy không có cách nào phát hiện được sớm hay sao?

(Nguyễn Mạnh Tiến, An Chấn, H. Tuy An)

Trả lời: Hút thuốc lá đúng là nguyên nhân hàng đầu của ung thư phổi, tuy nhiên cũng còn một số yếu tố khác. Theo thống kê, khoảng 80% người bị ung thư phổi có hút thuốc lá, số người hút trên 2 gói mỗi ngày có nguy cơ bị ung thư phổi nhiều gấp 30 lần so với bình thường; 5% người ung thư phổi do “bị” hít khói thuốc của người khác hút (sống, làm việc chung với người hút thuốc lá). Ngoài ra mức độ sinh ung thư còn tùy thuộc vào số năm tiếp xúc với khói thuốc, phần nhựa có trong khói thuốc.

Một số nghề nghiệp có tiếp xúc với chất gây ung thư như sản xuất thuốc trừ sâu có chứa chất Arsenic, thợ mỏ sắt, mỏ dầu hỏa, kỹ nghệ kim loại nặng, nghề mài bố thắng xe; tiếp xúc nhiều bụi khói xe, bụi khói công nghiệp.

Ung thư phổi (cũng như nhiều ung thư khác) thường ít được phát hiện sớm do lúc khởi đầu không gây đau đớn. Khi bệnh có biểu hiện ra bên ngoài, thường là do khối u đã di căn nhiều gây chèn ép, tổn thương các cơ quan bộ phận khác nên điều trị không còn hiệu quả.

Triệu chứng ít nhiều tùy thuộc vào vị trí và kích thước khối u, giai đoạn bệnh. Các triệu chứng có thể gặp:

- Ho húng hắng và dai dẵng (khoảng 70% các trường hợp)

- Các triệu chứng của viêm phổi, viêm phế qủan như sốt, khó thở, nặng ngực, khạc đàm có máu.

- Khàn tiến, nuốt khó, hơi thở ngắn, sụt cân.

- Đau ngực, đau cánh tay, đau vai, dị cảm da.
- Chẩn đoán ung thư dựa vào các xét nghiệm: chụp X quang phổi, xét nghiệm tế bào học chất đàm, soi phế quản và sinh thiết, chụp cắt lớp điện toán (CT scan), soi trung thất.

Để phát hiện sớm và phòng ngừa ung thư phổi, cần thực hiện:

- Không hút thuốc lá. Nếu đã lỡ hút thuốc thì phải cai. Ở những nơi công cộng cần cấm hút thuốc lá và treo bảng cấm hút thuốc để bảo vệ những người không hút thuốc, nhất là phụ nữ, trẻ em khỏi phải hít thở không khí mịt mù khói thuốc. Những người nghiện thuốc lá, trên 50 tuổi nên định kỳ kiểm tra sức khỏe có chụp phim phổi hằng năm.

- Đối với công nhân làm việc trong các ngành nghề có nguy cơ sinh ung thư, phải sử dụng trang bị bảo hộ lao động đúng và đủ, khẩu trang hay mặt nạ phải phù hợp. Khám sức khỏe định kỳ theo quy định, ít nhất mỗi năm 1 lần.

BS ĐOÀN VĂN HẢI