Việc nuôi con bằng sữa mẹ là hết sức cần thiết và quan trọng đối với sự phát triển của trẻ. Vì thế, các bà mẹ cần lưu ý việc cho con bú và cai sữa sao cho hợp lý. Những lời khuyên dưới đây sẽ giúp các bà mẹ cho con bú tốt hơn, vừa cung cấp đủ dinh dưỡng cho trẻ, lại vừa bảo tồn nguồn sữa quý giá.

1. Nhiều bà mẹ, sau khi sinh thường chỉ cho con bú khi căng sữa (thường quen gọi là "xuống sữa"), như vậy là không đúng, vì càng làm sữa xuống chậm và dễ bị mất sữa. Tốt nhất, ngay sau khi sinh, trong vòng nửa giờ đầu, người mẹ nên cho trẻ bú. Bú càng sớm càng tốt. Bú sớm có tác dụng kích thích bài tiết sữa sớm. Trẻ được bú sữa non sẽ phòng bệnh được tốt. Ðộng tác bú có tác dụng cầm máu cho người mẹ sau sinh. Ðể tạo thuận lợi cho người mẹ khi cho con bú, cần cho trẻ nằm gần mẹ suốt ngày.

2. Số lần cho trẻ bú không gò bó theo giờ giấc mà tùy theo yêu cầu của trẻ. Ban đêm vẫn có thể cho trẻ bú nếu trẻ khóc đòi ăn. Ở những bà mẹ ít sữa, nên cho trẻ bú nhiều để kích thích bài tiết sữa tốt hơn.

3. Khi cho trẻ bú, người mẹ ở tư thế thoải mái, có thể nằm hoặc ngồi, để toàn thân trẻ sát vào người mẹ: miệng trẻ ngậm sâu vào quầng đen bao quanh núm vú để trẻ mút được tốt hơn. Thời gian cho bú tùy theo đứa trẻ. Cho bú đến khi trẻ no, tự rời vú mẹ. Sau khi bú xong một bên, nếu trẻ chưa đủ no thì chuyển sang vú bên kia.

4. Cho trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn trong 4-6 tháng đầu. Khi trẻ bị bệnh, kể cả bệnh tiêu chảy, vẫn tiếp tục cho bú. Trẻ đẻ non yếu không mút được vú mẹ, hoặc trường hợp mẹ bị ốm nặng, bị một số bệnh không cho trẻ bú được, cần vắt sữa cho trẻ ăn bằng cốc.

5. Nên cho trẻ bú kéo dài 18 - 24 tháng hoặc có thể lâu hơn, không cai sữa cho trẻ trước 12 tháng.

Khi cai sữa cho trẻ, cần chú ý:

- Không nên cai sữa quá sớm, khi trẻ chưa đủ thức ăn thay thế hoàn toàn sữa mẹ.

- Không nên cai sữa vào mùa hè nóng nực, hoặc khi trẻ bị kém ăn.

- Không nên cai sữa đột ngột dễ làm cho trẻ quấy khóc, biếng ăn.

- Không cai sữa khi trẻ bị ốm, nhất là khi bị tiêu chảy, vì trẻ chưa quen thức ăn thay thế nên càng dễ bị rối loạn tiêu hóa, dẫn đến suy dinh dưỡng. Sau khi cai sữa, cần có các chế độ ăn thay thế đảm bảo đủ chất cho trẻ, nhất là chất đạm (thịt, cá, trứng, đậu, đỗ...), chất béo (dầu, mỡ) và các loại rau quả.

TS. Cao Thị Hậu
Nguồn: Viện Dinh dưỡng Quốc gia