Men tiêu hóa gồm hai loại chế phẩm khác nhau. Một là chế phẩm chứa các vi sinh vật có ích (gồm các loại vi khuẩn hay nấm men) khi uống sẽ giúp ổn định môi trường trong ruột nhằm trị chứng tiêu chảy, khó tiêu, trướng bụng do rối loạn tạp khuẩn ruột. Hai là chế phẩm chứa các enzym (còn gọi là men hay điều tố) là thành phần có trong dịch tiêu hóa nhằm cung cấp các enzym mà dịch tiêu hóa người bệnh thiếu, sẽ dẫn đến ăn uống không tiêu, và chế phẩm loại này giúp trị chứng khó tiêu, đầy bụng..

Bố mẹ không tự ý mua men tiêu hóa cho con dùng mà không có sự tư vấn của bác sĩ. Ảnh: N. Hà

Các loại men tiêu hoá đang bán trên thị trường có tên tiếng Anh là Probiotic, được làm từ vi khuẩn hoặc từ nấm. Nếu từ vi khuẩn thì có tên Lactobacillus, từ nấm thì được gọi là Saccharomyces boulardic. Có loại thuốc chứa một loại vi khuẩn, có loại thuốc chứa hai, ba loại vi khuẩn. Dùng chế phẩm probiotic sẽ tái tạo sự cân bằng hệ tạp khuẩn ruột bằng cách cung cấp, bổ sung các vi sinh vật có ích. Không chỉ được dùng trị tiêu chảy do rối loạn tạp khuẩn ruột (do bệnh đường tiêu hóa hay do dùng kháng sinh), các nghiên cứu gần đây cho thấy chế phẩm probiotic có thể dùng để giảm cholesterol máu, giúp cải thiện tình trạng ruột không dung nạp lactose (là loại đường chứa trong sữa). Một số người do trong ruột không có men lactase để tiêu hóa đường lactose nên không uống được sữa, uống vào là bị khó tiêu, tiêu chảy. Các loại thuốc này có thể sử dụng trong các trường hợp sau: tiêu chảy do kháng sinh gây ra. Tiêu chảy trong trường hợp này là do kháng sinh đã giết chết các vi trùng có lợi, phá vỡ thế cân bằng trong đường ruột. Tuy nhiên, đối với tiêu chảy do Rotaviruts gây ra thì thuốc này chỉ có tác dụng làm giảm tiêu chảy chứ không điều trị được bệnh tiêu chảy do Rotavirus gây ra.

Hiện nay có rất nhiều trường hợp cha mẹ khi thấy con mình có biểu hiện, biếng ăn, sụt cân thì tự ý đi mua các loại men tiêu hoá được bán phổ biến ở các hiệu thuốc cho con uống mà không cần sự tư vấn của bác sĩ. Tuy men tiêu hoá không gây ảnh hưởng đến tính mạng nhưng không nên lạm dụng, bởi dùng kéo dài sẽ khiến trẻ bị phụ thuộc, khi không có men sẽ không ăn. Lâu dần, cơ thể không sản sinh, hoặc sản sinh ít enzym có tác dụng kích thích tiêu hóa. Chỉ nên sử dụng men tiêu hóa khi cơ thể thiếu men này thực sự, do khả năng tiết dịch của các tuyến tiêu hóa bị kém đi. Đó là khi trẻ bị suy dinh dưỡng, bị những bệnh bẩm sinh về ruột, tụy, dạ dày, bị teo mật, suy gan... hoặc sau khi được phẫu thuật các bộ phận trên. Tuy nhiên, việc sử dụng loại men nào, số lượng, liều lượng và thời gian ra sao đều phải do thầy thuốc chuyên khoa chỉ định và theo dõi sau khi thăm khám cụ thể. Ngoài ra có thể sử dụng các thức ăn có chứa men tiêu hóa tự nhiên như mầm thóc, giá đỗ giúp tăng cường tiêu hóa và hấp thu tinh bột.