Tuệ Tĩnh nhà y học nổi tiếng đã đúc kết để sống lâu, mạnh khoẻ, chống lại tuổi già mau đến bằng hai câu thơ:

Nhân sâm.

Sự già yếu vốn là cả một quá trình biến đổi phức tạp về sinh học bên trong cơ thể và của từng tế bào. Già nua là quy luật của tạo hoá, không thể cưỡng lại nổi. Nhưng sự già nua ấy xảy ra nhanh hay chậm và diễn ra như thế nào thì con người hoàn toàn có thể làm chủ được. Thực tế cuộc sống đã chứng minh có những cụ ông, cụ bà đã ngoài trăm tuổi mà vấn khoẻ mạnh, minh mẫn, trong khi đó không thiếu gì người chưa quá 60 tuổi mà đã yếu đuối, lú lẫn. Chẳng qua là một bên biết cách dưỡng sinh, còn bên kia không biết cách dưỡng sinh mà thôi. Từ hơn 2000 năm trước, sách “Tố vấn” đã nêu” “Người biết điều hoà âm dương, ăn uống đúng cách và điều độ, thứ ngủ đúng giờ giấc, không quê lao động. Được như thế thì sức khoẻ và tinh thần hoàn mỹ, có thể sống lâu vượt trăm tuổi”. Ở nước ta,

Phương pháp dưỡng sinh là một phương pháp rèn luyện cơ thể một cách toàn diện, trong đó việc dùng thuốc bổ là một thế mạnh của y học cổ truyền.

Người già yếu thuộc phạm trù chứng “hư lao” của y học cổ truyền. Chứng “hư lao” thì lấy nguyên khí hao tổn làm đặc trưng và có liên quan chặt chẽ đến “tiên thiên”[1]mạnh hay yếu và nhất là “hậu thiên”[2] có được đầy đủ hay không. Để chữa chứng hư lao thì phải dùng phép bổ.

Người bị hư hao hầu như bao gồm lục phủ, ngũ tạng cùng toàn thân suy nhược và được quy nạp thành 4 loại là: Khí hư, huyết hư, dưỡng hư, âm hư với các triệu chứng cụ thể của từng loại.

Khí hư: Sắc mặt vàng úa, người mệt mỏi lúc rét, lúc nóng, tự ra mồ hôi, đoản hơi, suyễn thở, mạch nhuyễn nhược, nếu khí hư đến cực độ (tức là dương hư) thì mạch thường chuyển sang trầm tế. Nếu khí hư dùng bài thuốc “Bổ trung ích khí” gồm có các vị thuốc: Hoàng kỳ 20g, chích thảo 4g, thăng ma 6g, đảng sâm 16g, đương quy 12g, sài hồ 10g, bạch truật 12g, trần bì 6g. Cho 750ml nước sắc kỹ còn 250ml chia uống 3 lần trong ngày.

Bài thuốc này có tác dụng thăng dương ích khí, điều bổ tỳ vị. Tốt với người khí hư, cơ thể suy nhược, đặc biệt những người mắc bệnh về đường tiêu hoá như viêm dạ dày, viêm ruột mãn tính.

Bài thuốc có tác dụng bổ khí, bổ huyết chữa khí huyết lưỡng hư sau khi mắc bệnh lâu ngày, cơ thể yếu mệt, kém ăn, mất ngủ, nam giới tay chây tê mỏi, phụ nữ kinh nguyệt rối loạn.

Bạch truật.

Dương hư: Sắc mặt xanh bột, đầu choáng, mắt hoa, mỏi mệt, ít hơi, ngại nói, ăn ít, đại tiện sền sệt, sợ lạnh, tay chân thường không ấm, dương suy, đoản khí, lưng gối mỏi, tiểu tiện nhiều đêm. Dùng bài thuốc “Thận khí hoàn” với các vị thuốc: Địa hoàng 24g, sơn thù 16g, bạch linh 12g, quế chi 4g, sơn dược 16g, trạch tả 12g, đan bì 12g, phụ tử chế 4g. Cho 750ml nước sắc kỹ còn 250ml chia uống 3 lần trong ngày. Bài thuốc có tác dụng ôn bổ thận dương, chữa các bệnh mãn tính, như viêm thận mạn, suy nhược thần kinh, suy nhược cơ thể, bệnh béo phì, liệt dương, tiêu đờm, người già suy nhược có hội chứng thận dương hư.

Thuốc bổ dưỡng: Theo y học cổ truyền, thuốc bổ dưỡng là những loại thuốc dùng chữa chứng dương hư. Chứng dương hư thường gặp trên lâm sàng là thận dương hư, tỳ dương hư và tâm dương hư. Nhưng do thận vừa là gốc của Tiên thiên (tiên thiên chi bản) vừa là căn bản của sự sống (sinh mệnh chi căn bản) toàn bộ dương khí trong ngoài (có thể nói dương khí là năng lượng hoạt động của sinh mệnh) là do thận cung cấp và duy trì (thận chủ mệnh môn hoả), cho nên thuốc bổ dưỡng chủ yếu là bổ thận dương. Thuốc bổ dưỡng có những tác dụng:

- Điều chỉnh chức năng tuyến vỏ thượng thận

- Điều chỉnh chuyển hoá năng lượng, tăng cường sản nhiệt.

- Làm khoẻ cơ thể, thúc đẩy quá trình sinh trưởng và phát triển.

- Tăng cường chức năng sinh dục.

- Nâng cao sức đề kháng của cơ thể.

Xin giới thiệu bài thuốc “Đại bổ thận tráng dương” dùng cho người cao tuổi (nam) dương hư, thận suy, yếu mệt, liệt dương, di tinh kém ăn, mất ngủ gồm các vị: Nhân sâm 12g, hoàng kỳ 16g, đỗ trọng 16g, nhục thung dung 8g, thỏ ty tử 12g, xa sàng tử 12g, phúc bồn tử 12g, đương quy 12g, bạch truật 12g, thục địa 16g, ba kích 12g, toả dương 10g, dâm dương hoắc 12g, lộc nhung 12g, kỷ tử 12g, đại táo 5 quả, long nhãn 10g, cam thảo 6g, xuyên khung 8g, hà thủ ô đỏ 12g. Tất cả cho vào 750ml nước vào sắc kỹ còn 250ml chia 3 lần uống trong ngày. Uống 7 thang liền thì cơ thể sẽ khoẻ, ăn ngon, ngủ yên, dai sức hết mệt mỏi di tinh, liệt dương.

Cùng bài thuốc trên với số lượng gấp 5 lần mỗi vị cho vào 5 lít rượu, ngâm trong 3 tuần lễ, chắt ra, cho thêm 500ml mật ong loại tốt, mỗi ngày uống 3 lần trước bữa ăn, mỗi lần 20 – 30ml.