Trên thế giới, bệnh tim mạch hiện là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu. Bệnh thường kết hợp với các bệnh khác như tiểu đường, rối loạn chuyển hoá lipid, hội chứng thận hư… và ở những bệnh nhân có kết hợp này, tỷ lệ tử vong tăng từ 2 – 4 lần so với những người bị bệnh tim mạch đơn thuần.

Làm sao biết tim bệnh?

Hiện tượng khó thở không chỉ đặc trưng cho bệnh tim mà còn là dấu hiệu của nhiều loại bệnh khác nên có thể gây lầm lẫn khi chẩn đoán

Có rất nhiều triệu chứng, mà trong thuật ngữ chuyên môn các thầy thuốc thường gọi là triệu chứng cơ năng, nó gợi ý cho người bệnh cảm thấy mình bị bệnh tim mạch và cần phải đi khám ở bệnh viện hay phòng khám. Những triệu chứng này thường do tình trạng thiếu máu cục bộ của cơ tim, rối loạn vận động cơ tim, giãn các buồng tim và tổn thương của hệ thống van trong buồng tim gây ra. Biểu hiện hay gặp nhất của thiếu máu cơ tim cục bộ là khó chịu ở lồng ngực bên trái và nặng hơn là đau thắt ngực. Còn giảm khả năng làm việc của cơ tim sẽ dẫn đến cảm giác yếu, dễ mệt, nhất là khi hoạt động; nặng hơn là xanh tím, tụt huyết áp, ngất và tăng áp lực động mạch phổi, suy tâm thất trái… đưa đến phù và khó thở.

Các triệu chứng cơ năng mà người bệnh gặp phải thường tăng lên khi hoạt động nhiều, gắng sức, trong trạng thái xúc động… Hiếm khi xuất hiện lúc nghỉ ngơi. Nếu triệu chứng đau ngực, khó thở, hồi hộp... xuất hiện lúc nghỉ ngơi, cần phải nghĩ đến những bệnh của hệ thống thần kinh thực vật hơn là các tổn thương thực thể của tim.

Những lầm lẫn khi chẩn đoán

Vì bệnh tim mạch rất phổ biến và có rất nhiều người không phải là thầy thuốc cũng đã quen nghe đến các triệu chứng chủ yếu của loại bệnh này. Chính vì vậy, nhiều người và cả thầy thuốc nữa, cứ gán bừa những triệu chứng cơ năng không phải của bệnh tim coi như là bệnh sự. Hơn nữa sự kết hợp giữa tư tưởng sợ bệnh tim phổ biến trong xã hội với sự liên tưởng sâu đậm giữa bệnh tim và các rối loạn cảm xúc làm cho những người không bị bệnh tim, nhưng luôn tưởng tượng ra những triệu chứng giống bệnh tim. Bản thân họ không biết những chuyện như vậy chỉ làm khổ bản thân, gia đình và thậm chí cho cả thầy thuốc.

Trong các triệu chứng hay gặp ở bệnh tim thì hiện tượng khó thở là triệu chứng gây khó khăn nhiều nhất cho công việc chẩn đoán vì nó không chỉ đặc trưng cho bệnh tim mà còn là dấu hiệu của nhiều loại bệnh khác như các bệnh về phổi, béo phì và những người có tình trạng cảm xúc bị rối loạn. Tương tự như vậy, triệu chứng đau và nặng ngực cũng do nhiều bệnh khác như đau cơ thành ngực, viêm dạ dày thực quản… gây ra chứ không riêng gì bệnh thiếu máu cơ tim. Tuy nhiên, nếu tìm hiểu kỹ cách xuất hiện của cơn đau, hướng lan và các triệu chứng đi kèm, người thầy thuốc có thể chẩn đoán chính xác người bệnh có bị bệnh tim thật sự hay không.

Bệnh tim có di truyền?

Khá nhiều bệnh tim có tính chất gia đình, nhất là những bệnh tim có kết hợp với các bệnh khác như tiểu đường, rối loạn chuyển hoá… Một số bệnh tim khác phải kể đến cũng có yếu tố gia đình như hội chứng Marfan, bệnh cơ tim phì đại, đột tử trong hội chứng QT kéo dài… Trong cao huyết áp không rõ nguyên nhân thì cũng có yếu tố gia đình, nhưng không rõ rệt lắm. Nhiều bệnh tim khác trong gia đình không những do di truyền mà còn do các thói quen về sinh hoạt và ăn uống của gia đình bệnh nhân như ăn quá mặn, ăn nhiều mỡ và chất bột đường, hút thuốc lá, thuốc lào… Chính vì vậy, ở những gia đình có người bị bệnh tim, các thành viên khác trong gia đình cần phải chú ý khả năng mắc bệnh tim của mình.

Việc phát hiện bệnh sớm là rất cần thiết cho điều trị, ở tuổi trên 40, những người có yếu tố nguy cơ cao trong gia đình có tiền sử bệnh tim mạch nên đi khám bệnh định kỳ mỗi sáu tháng để tầm soát sớm bệnh tim mạch.

PGS.TS Nguyễn Hoài Nam

(Theo SGTTOnline)