Trong một lần kiểm tra sức khỏe, qua siêu âm bác sĩ có nói tôi bị gan nhiễm mỡ. Vậy đâu là nguyên nhân gây nên căn bệnh này? Người bị gan nhiễm mỡ nên ăn uống như thế nào? (Nguyễn Văn Dũng, Xuân Thọ 2, Sông Cầu)

Siêu âm kiểm tra gan - Ảnh: Thùy Liên

Gan nhiễm mỡ (GNM) còn gọi là thoái hóa mỡ gan. Đó là tình trạng lượng mỡ tích tụ trong gan > 5% trọng lượng gan. Triệu chứng thường thấy là chứng gan to kín đáo, gia tăng vừa phải các men chuyển hóa và phoshatase kiềm và hầu hết là không nguy hiểm.

Những người bị GNM đa phần đều không có triệu chứng bởi vì tình trạng lắng đọng mỡ tại gan xảy ra từ từ nên các biểu hiện của nó cũng khó cảm thấy. Chỉ khi nào tốc độ lắng đọng mỡ trong gan xảy ra nhanh, lúc đó bệnh nhân có thể có cảm giác đau tức hoặc nặng vùng gan (vùng hạ sườn phải). Trong một số trường hợp, tuy nhiên rất hiếm, GNM cũng có thể gây tình trạng vàng da, buồn nôn và nôn.

GNM hầu hết không phải là bệnh lý của gan mà chỉ là một triệu chứng do sự tích lũy mỡ quá nhiều tại gan mà thôi. Vì thế điều trị GNM chủ yếu là điều trị các nguyên nhân cơ bản gây bệnh.

GNM thường gặp ở những người:

- Béo phì.

- Tiểu đường type 2.

- Nghiện rượu.

- Suy dinh dưỡng thiếu protein, giảm cân quá nhanh.

- Dùng thuốc có thể gây độc cho gan.

Và những người có chế độ ăn:

- Nhiều năng lượng, nhiều béo.

- Quá ít đạm (nhịn đói, suy dinh dưỡng thiếu protein…).

Người bị GNM cần:

- Giảm cân nếu có thừa cân, béo phì (hạn chế năng lượng dư thừa).

- Giảm ăn thực phẩm giàu cholesterol như các loại đồ lòng, phủ tạng, da… động vật, lòng đỏ trứng…

- Hạn chế chất béo: ưu tiên chọn dầu thực vật (trừ dầu dừa), hạn chế mỡ động vật (trừ mỡ cá).

- Ăn chất đạm vừa phải đúng với khả năng của gan.

- Một số thức ăn được xem là “thuốc” có tác dụng “giảm mỡ” tốt như: dầu đậu nành, đậu hà lan, cà chua tươi chín, ớt vàng, rau ngót, rau cần tây, diếp cá, tỏi, bắp chuối (bông chuối)…; trái cây nên lưu ý chanh, cam, quýt, bưởi, táo chín…; trà xanh, hoa hòe…

- Tăng cường lượng rau, trái cây.

- Không nên ăn các thứ quá cay và nóng như gừng, tỏi, ớt, hạt tiêu, rượu, cà phê, trà đặc…, ngưng uống rượu.

Ngoài ra cần tăng vận động, tập thể dục thường xuyên trên 30 phút mỗi ngày, ít nhất 5 ngày trong tuần.

GNM ở hầu hết các trường hợp chẩn đoán không là bệnh lý, đó chỉ là một triệu chứng do sự tích lũy mỡ quá nhiều tại gan. Tuy nhiên, 20% GNM có thể diễn tiến đến xơ gan, do đó hạn chế các nguyên nhân gây gan nhiễm mỡ là điều cần thiết, để có một cuộc sống khỏe mạnh và dài lâu.

BS CHÂU TRỌNG PHÁT