Khi đang cho con bú, nếu chẳng may bị bệnh, hoặc đã có những bệnh mãn tính, người mẹ bắt buộc phải dùng thuốc thì dù muốn hay không, chất lượng của sữa cũng bị ảnh hưởng. Phần lớn thuốc người mẹ dùng đều được chuyển vào sữa, trừ những thuốc có phân tử lượng rất lớn như insulin, heparin.

Khi cho con bú, người mẹ cần thận trọng việc dùng thuốc. Ảnh: PT

Khi bú sữa mẹ, bé trở thành người dùng thuốc bị động và cũng chịu những tác động dược lý của thuốc giống như mẹ, thậm chí còn nhiều hơn mẹ vì khả năng thanh thải thuốc còn rất kém, chỉ bằng khoảng 10% so với người lớn lúc bé 6 tháng tuổi. Tuy nhiên, không phải tất cả các loại thuốc đều gây hại cho trẻ mà có một số thuốc an toàn, vì thế, phụ nữ đang cho con bú cần có hướng dẫn của thầy thuốc trước khi dùng bất cứ thuốc nào.

Lượng thuốc em bé nhận qua sữa mẹ phụ thuộc vào liều lượng, số lần dùng thuốc của mẹ, thời gian từ khi dùng thuốc đến khi cho bé bú, thời gian bú và lượng sữa mẹ mà bé bú trong ngày. Khi chỉ định thuốc cho phụ nữ đang cho con bú, thầy thuốc luôn cân nhắc giữa lợi ích của việc điều trị và tác hại của thuốc với cả hai mẹ con, dựa trên nguyên tắc: thuốc nào dùng được cho trẻ sơ sinh thì mới được dùng cho người mẹ đang cho con bú.

Tiêu chí để một thuốc được chọn là:

- Có thời gian bán hủy ngắn. Ít tiết qua sữa.

- Tác dụng phụ cũng như tác dụng dược lý của thuốc không gây ảnh hưởng đến sức khoẻ của trẻ, không có độc tính cao, không ảnh hưởng đến sự tiết sữa của người mẹ, không làm thay đổi mùi, vị của sữa...

Tác động của thuốc (mà người mẹ đã dùng) đối với trẻ phụ thuộc rất nhiều vào lượng thuốc mà bé tiếp nhận qua sữa, do vậy, để hạn chế tối đa việc bé phải nhận một lượng thuốc không dành cho mình trong khi người mẹ điều trị và vẫn duy trì được việc nuôi con bằng sữa của mình, phụ nữ khi đang cho con bú cần lưu ý một số điều:

- Chỉ dùng thuốc khi có sự hướng dẫn của bác sĩ hay dược sĩ với liều thấp nhất đạt tác dụng trị liệu.

- Cho bé bú trước khi dùng thuốc, đến cữ bú tiếp theo (sau khoảng 2 giờ) có thể cho bé bú bình, vắt bỏ sữa mẹ, cữ sau nữa bé có thể bú mẹ bình thường.

- Trong thời gian mẹ uống thuốc, cần theo dõi những biểu hiện của bé như dễ bị kích thích, ngầy ngật, quấy khóc, tiêu chảy hay bỏ bú... nếu có, mẹ cần ngưng thuốc và tham khảo ý kiến bác sĩ.

Một số thuốc dùng được khi cho con bú:

+ Thuốc giảm đau paracetamol, ibuprophen, codein, naproxem được cho là an toàn vì ít qua sữa mẹ. Không dùng aspirin.

+ Các kháng sinh penicillin, cephalosporin, macrolid, aminoglycosid... có thể dùng được nhưng không được sử dụng tetracyclin, fluoroquinolon vì gây tác hại đến răng và khớp trẻ, metronidazol làm sữa bị đắng nên tránh dùng.

+ Thuốc kháng histamin thế hệ I an toàn cho trẻ ngay cả khi mẹ uống liều cao nhưng có thể làm bé dễ bị kích thích; các thuốc loratadin, fexofenadin ít vận chuyển qua sữa nên cũng có thể dùng được.