Viêm kết mạc dị ứng là một bệnh khá phổ biến. Tuy chưa có nghiên cứu nào về tỷ lệ hiện mắc nhưng con số ước chừng khoảng 70% dân số đã có lần bị viêm kết mạc dị ứng. Thời tiết nóng nực, bụi bặm, ô nhiễm, cơ địa dị ứng là những yếu tố làm bệnh khởi phát.
Biểu hiện rõ nhất và cũng gây khó chịu nhất cho người bệnh là ngứa (trong 100 bệnh nhân ngứa mắt thì có đến 80 bệnh nhân bị viêm kết mạc dị ứng). Do vậy những xét nghiệm trong labo như tế bào học kết mạc hay Prick test nhiều khi trở nên không cần thiết. Triệu chứng lâm sàng không nhiều và khá điển hình. Hình thái lâm sàng được chia làm 3 thể: Viêm kết mạc - giác mạc mùa xuân; Viêm kết mạc theo mùa hoặc quanh năm; Viêm kết mạc trên bệnh nhân có viêm da cơ địa
Việc điều trị bệnh cũng nên cẩn trọng và tôn trọng một số nguyên tắc.
Với các trường hợp viêm kết mạc theo mùa, liên quan đến mùa hoa nở
Nên dùng các thuốc chống giải phóng hạt từ dưỡng bào liên tục (allergysal, cromal, opantanol...) trong một tháng trong mùa dị ứng. Phương pháp giải mẫn cảm đặc hiệu nên áp dụng trước mùa dị ứng từ 1-2 tháng. Như vậy các triệu chứng dị ứng sẽ được giảm thiểu kể cả về tần suất xuất hiện lẫn cường độ. Lượng thuốc men cũng như gánh nặng chi phí cho điều trị cũng giảm tương ứng.
Nên tránh tiếp xúc tối đa với kháng nguyên. Nếu cơn ngứa cấp nếu vẫn xuất hiện có thể dùng thêm thuốc kháng histamin H1 loại nhỏ mắt (opcon - A), nước mắt nhân tạo, các chất bôi trơn bề mặt nhãn cầu.
Với các trường hợp viêm kết mạc - giác mạc mùa xuân
Nên khai thác tiền sử bệnh nhân cẩn thận trước khi đưa ra phác đồ điều trị.
Hình ảnh viêm kết mạc dị ứng. Ảnh: Optometric.com |
Ngoài mùa cao điểm: nên dùng phương pháp giải mẫn cảm đặc hiệu, các thuốc bôi trơn nhãn cầu loại không có chất bảo quản. Trên nền tảng cơ bản như trên vẫn có thể dùng thuốc chống viêm hay kháng histamin nếu cần.
Trong mùa cao điểm: Nên đeo kính râm loại chặn tia cực tím (UV). Dùng thường xuyên các thuốc bôi trơn nhãn cầu, các thuốc ức chế giải phóng hạt từ dưỡng bào. Các thuốc chống viêm không corticoid cũng có thể dùng nhưng tác dụng của chúng rất hạn chế.
Các thuốc có chứa cortizol sẽ được kê cho những trường hợp có kèm viêm giác mạc nông, loét vô khuẩn cho tới khi các tổn thương này lành lại. Nên thông báo cho bệnh nhân và gia đình họ biết tác dụng phụ của thuốc để phối hợp với chuyên môn theo dõi các biến chứng nếu có.
Trong khi chờ đợi các thương phẩm có ciclosporine thì việc pha chế tại bệnh viện hoạt chất này với nồng độ 0,5-2% vẫn có thể tiến hành. Chế phẩm này do hiệu quả tốt, độc tính ít, dung nạp tốt nên có thể dùng lâu dài suốt mùa nóng. Các thuốc chống bạch cầu hạt hay tiêm corticoid vào diện kết mạc sụn có chỉ định rất hạn chế. Ngoài ra các phẫu thuật kinh điển như áp lạnh, ghép kết mạc vẫn có chỉ định cho những trường hợp nặng cá biệt.